اندازه گیری و دستگاهها و روشهای اندازه گیری کمیتهای مهندسی
	*ویژه رشته های مهندسی شیمی ، مکانیک، برق و  ایمنی و بهداشت صنعتی
	مقدمه :
	 جهت كنترل فرآیند ها در صنایع لازم است با توجه به نیازهای مربوطه یك یا چند متغییر تحت پروسس مورد اندازه گیری قرار گیرند. اطلاعات بدست آمده از طریق اندازه گیری، زیربنای اصلی تصمیم گیری برای مسئولین و یا مراكز تصمیم گیری می باشند. اصولاً موقعی میتوان به "هدف" رسید كه متغیر تحت اندازه گیری با دقت بالا و قابل قبولی اندازه گیری شود. در غیر اینصورت تصمیم گیری براساس اطلاعات اشتباه نه تنها كمكی نمی کند،  بلكه میتواند در جهت منفی عمل نموده و ضررهای مالی و جانی بدنبال داشته باشد. جهت دستیابی و رسیدن به یك كنترل مطلوب  لازم است  متغیرهایی مانند  فشار، دما، دبی، سطح، وزن  و غیره را اندازه گیری کرد.
	تغییرات کمیتهای فیزیکی  بوسیله اجزاء اولیه یا سنسورها حس میشوند كه بسته به نوع پروسس و متغیر تحت اندازه گیری بسیار متنوع می باشند.اجزا اولیه  مانند ترموکوپل ، فشار سنج  و دبی سنج و غیره می باشند. معمولاً تغییرات تحت اندازه گیری ناچیز بوده و در دامنه بسیار باریكی نوسان مینماید. اندازه گیری این تغییرات بسیار كم نیاز به  اجزاء اولیه یا سنسورهای بسیار ظریفی دارد.اجزاء اندازه گیری جهت انتقال اطلاعات  فرآیند، به مراكز تصمیم گیری یا اتاق كنترل متصل می باشند و در اغلب موارد  فاصله ً زیادی با اتاق  كنترل  دارند. اجزاء اندازه گیری با توجه به ظرافت خاص  در اغلب موارد قادر به انتقال تغییرات حس شده  در رابطه با متغیر تحت اندازه گیری به نقاط دور نمی باشند. بنابر این  لازم است یك جزء ثانوی بین  جزء اولیه یا سنسور و نقطه تصمیم گیری و كنترل قرار گیرد.
	این جزء ثانوی كه اصطلاحاً در صنعت ابزار دقیق ترنسمیترنامیده میشود عبارتست از یك  انتقال دهنده كه مقدار اندازه گیری شده  جزء اولیه را تقویت نموده ، تبدیل به سیگنالی استاندارد و قابل انتقال می نماید.انتقال سیگنال به وسیله هر دو نوع ترنسیمترهای  نیوماتیکی و الكترنیكی  ممکن  میباشد. این قابلیت كسب کمیت از جزء اولیه، تقویت و ارسال آن به نقاط تصمیم گیری و كنترل  باعث شده است كه این اجزاء در صنایع پروسسی از محبوبیت بالائی برخوردار باشند.عمل اندازه گیری در ترانسمیترهای اندازه گیری همراه  با ایجاد سیگنالی نیوماتیكی یا الكتریكی است که تغییرات آن متناسب با تغییرات متغیر تحت اندازه گیری می باشد. این سیگنال میتواند به فاصله های  دور، انتقال یافته و مورد استفاده قرار گیرد.برای اندازه گیری متغییرهای قابل اندازه گیری در فرایند ها دو نوع سیستم اندازه گیری نیوماتیک (هوایی) و الکتریکی (الکترونیک )به شرح ذیل  وجود دارد.
	کلمات کلیدی:
اندازه گیری
كنترل فرآیندها
کمیتهای مهندسی
دستگاهها و روشهای اندازه گیری
	فهرست مطالب
فصل اول:اندازه گیری 5
	- سیستم اندازه گیری هوایی و الکترونیک  6                                                                                             
	- جزء اندازه گیر ثانویه 11                                                                                  
	- اصطلاحات و صفات یا ممیزهای اندازه گیری 15 
	 - حساسیت 18 
	- دقت 18                       
	- خطا ،  خطای نقطه و خطای صفر 19 
	- خطای دامنه یا وسعت اندازه گیری 19 
	- مجموعه زبانه – دهانه 23 
	- سیستم های DCS 27 
فصل دوم :-اندازه گیری فشار 30
	-گیج های نوع بردن  30 
	-جنس اندازه گیر کششی  34 
	- ساختار سنسورها 39 
	-کاربرد کرنش سنج ها  45 
	-ظرفیت خازنی  48          
	-پل مقاومت  57 
	-اثرات حرارت برتعادل پل  58          
	-پایدارنمودن یك پل اندازه گیر كششی 59 
فصل سوم :دماسنج مقاومتی 61
	قوانین حاکم بر رفتار ترموکوپل ( ترمو الکتریک) 65 
	سیم های ترموکوپل 67 
	قانون حرارتهای میانی 73 
	شبیه ساز الکتریکی دما 76 
	اتصال های اندازه گیری 77 
	مدارهای موازی ترموكوپلها 81 
	مدار سری ترموكوپلها 83 
	حباب مقاومت RTD 83 
	مدار دو ، سه و چهار سیمی  97 
	روش استاندارد برای كالیبره كردن ترموكوپلها به طریق مقایسهای 102 
	کالیبراسیون ترمومترها 118 
	کالیبراسیون مقایسه ای 121 
	پیرومترهای تشعشعی و نوری 122       
فصل چهارم:دبیسنجها 135
	اریفیس 135
	فلومترهای کوریولیس “Coriolis Flow meters” 145 
	فلومترهای اختلاف فشار “Differential – Pressure Meters” 149 
	اندازه گیرهای توربینی “Turbine Meters" 151 
	ونتوریمتر برای جریان تراکم پذیر 158 
	نازل جریان 163 
	دبی سنج های سطح متغیر (Variable Area Flowmeter) 173 
	انواع دبی سنج های سطح متغیر 176 
	مشخصات اجرایی 177 
	اجزا طراحی روتامتر 181 
	- نیرو های وارد بر شناور 182 
	- محدودیت ها و مشكلات عملكردی 184                 
	روتامترهای لوله فلزی 186 
	- طراحی شناور  186     Purge 
	كردن لوله های فشار یك اریفیس 187       
	سایزبندی یك روتامتر 190 
	-لوله پیتو 195 
فصل پنجم:دبی سنجهای ا لتراسونیك 199
	قسمتهای سازنده فلوسنجهای التراسونیك  200 
	هزینه نگهداری كم  201 
	سیستم های اندازه گیری مافوق صوت جریان  203 
	فلومترهای فوق صوتی  204 
	توربینهای جریانسنج  206 
	فاكتور  216 
	جریان سنجهای مغناطیسی 221 
	مزایا 227 
	محدودیتها 228 
	دبی سنجهای مكانیكی 228 
	چگونگی اندازه گیری دبی سنجهای توربینی 229 
	توربین های  بادی تولید برق 231 
	وسایل کالیبراسیون پمپ ها مورد استفاده در ارزیابی آلاینده های هوا 236 
فصل ششم:دبی سنج های صنعت کشاورزی و آزمایشگاهی 242
	سرریزها 242 
	پارشال فلوم 245 
	پارشال فلومهای استاندارد 246 
	اندازهگیری بده جریان 247 
	دقت اندازه گیری 248
	معایب و محاسن 249 
	مصالح مصرفی و ملاحظات طراحی و اجرا 249 
فصل هفتم:اندازه گیری ارتفاع مواد در مخازن 251
	ارتفاع سنج های  التراسوئیك 251 
	کالیبراسیون 252 
	سیستم های صوتی  252 
	مكانیسم عمل سیستم     254 
	سیستم های رادیو اکتیو 255 
	سیستم های خازنی  259             
	سیستمهای اندازهگیری سطوح جامدات 261 
	سیستمهای اندازهگیری سطوح مایعات 261 
فصل هشتم :ویسکوسیته 270
	اندازه گیری با كولیس 274 
	انواع میكرومتر 275 
	شابلن ها 277 
	بررسی خطاها از لحاظ ریاضی 282 
	فصل نهم:مسائل 284 
 
                                         
                                            